موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران

موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران موزه تخصصی شیشه و سفال است. این موزه در بنایی قاجاری موسوم به مجموعه قوام به وسعت 7000 متر مربع در خیابان سی تیر (قوام‌السلطنه سابق) واقع شده و در 7 اردیبهشت 1377 به شماره 2014 در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردیده است.

پیشینه تاریخی عمارت:

این مجموعه تا سال 1330 خانه و محل کار قوام‌السلطنه (نخست‌وزیر در دوران احمدشاه قاجار و دوران پهلوی) بود و بعد از آن، از سال 1332 به مدت هفت سال در اختیار سفارت مصر قرار گرفت و در سال‌های بعد به ترتیب سفارت افغانستان و بانک بازرگانی ایران بوده است. در سال 1355 از بانک بازرگانی خریداری شده و به منظور تأسیس موزه تخصصی سفال و شیشه به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار می‌گردد.

معماری ساختمان موزه:

ساختمان موزه در سه طبقه (زیرِ همکف، همکف و طبقه اول) با زیربنای 1040 مترمربع با تلفیق معماری ایرانی- اروپایی ساخته شده است. تزیینات نمای ساختمان شامل 51 طرح نقش برجسته آجری یادآور دوران سلجوقی بوده و وجود ایوان و ستون‌های کناری ورودی ساختمان، از شاخصه‌های معماری دوران اواخر قاجار و پهلوی اول است.

داخل ساختمان نیز تزیینات بسیاری شامل آینه‌کاری، گچبری و در و پنجره‌های چوبی منبت‌کاری شده وجود دارد. همچنین طبقه همکف و اول با پلکان چوبی نعلی شکل، که برگرفته از ساختمان‌های روسی قرن هجدهم و نوزدهم میلادی است، به هم متصل شده.

درباره موزه:

پروژه تغییر کاربری ساختمان قوام و تبدیل آن به موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران به معمار و مهندس مشهور اتریشی به نام هانس هولاین (Hans Hollein) سپرده می‌شود. هولاین در طول اجرای این پروژه با استفاده از شاخص‌های معماری ایرانِ قبل و بعد از اسلام و ویژگی‌های فرمی و تاریخی آثار، به طراحی و ساخت ویترین‌های اشیا و طراحی تالارهای موزه اقدام می‌کند.

ساختمان موزه بخش‌های مختلفی همچون تالار‌های نمایش اشیا، غرفه محصولات فرهنگی، کتابخانه و بخش اداری دارد. بخش نمایش اشیا شامل 6 تالار است که در طبقه همکف اشیای تاریخیِ دوران پیش از تاریخ تا قبل از اسلام، در تالارهای سمعی و بصری، مینا و بلور قرار داده شده‌اند.

در طبقه اولِ موزه نیز تالارهای صدف، زرین‌فام و لاجورد قرار دارد که در آنها اشیا مربوط به دوران اسلامی تا معاصر به نمایش گذاشته شده‌اند.

بخش ورودی:

در قسمت ورودی موزه ابزار، ادوات، انواع مواد و رنگ‌هایی که در ساخت شیشه استفاده می‌شوند و نیز نمونه‌هایی از اشیا شیشه‌ای وجود دارد.  

تالار سمعی و بصری:

انسانِ پیش از تاریخ گمان می‌کرد متوفی پس از مرگ به وسایل زندگی روزمره خود نیاز دارد، از این رو همراه با او وسایل شخصی‌اش را نیز دفن می‌کردند. لذا در این تالار نمایی از یک گورِ پیش از تاریخ وجود دارد که درون آن اسکلتی از انسانِ پیش از تاریخ، وسایل و زیور‌آلات آن به صورت نمادین قرار داده شده است.

تالار مینا:

در این تالار قدیمی‌ترین آثار شیشه‌ای و سفالین موزه به نمایش گذاشته شده و برای طراحی ویترین‌ها از معماری دوره هخامنشیان در تخت جمشید استفاده شده است.

قدیمی‌ترین آثار شیشه‌ای این تالار، متعلق به اوایل هزاره‌ دوم قبل از میلاد است که شامل میله‌های شیشه‌ای به دست‌آمده از چغازنبیل (پرستشگاه ایرانیان در شوش باستان) می‌باشد. بخش دیگر این تالار شامل سفالینه‌های اولیه مربوط به
تمدن‌های مختلف است.

تالار بلور:

این تالار به دلیل نمایش اشیا شیشه‌ای به این اسم نام‌گذاری شده و با ویترین‌هایی که برگرفته از معماری دوره هخامنشیان (ستون‌های تخت جمشید) و نقش رستم در شیراز است خود‌‌نمایی می‌کند.

تالار صدف:

دلیل نام‌گذاری این تالار دکوراسیون صدفی شکل آن است و شامل اشیای سفالین و شیشه ای دوران اسلامی است.

تالار زرین‌فام:

اشیایی که در این تالار به نمایش گذاشته شده به ظروف زرین‌فام معروفند. این ظروف به دلیل تکنیک تزیین به این نام شهرت یافته و جزء ظروف اشرافی محسوب می‌شده‌اند.

تالار لاجورد:

این تالار به دو بخش لاجورد 1 و 2 تقسیم شده. ویترین های این تالار از فرم خیمه‌های مغولی و برج‌مقبره‌های آن دوران الهام گرفته شده ‌است. همچنین اشیای این دو بخش شامل آثار سفالین و شیشه‌ای مربوط به دوران تیموری و ایلخانی تا دوران صفوی و قاجار می‌باشد.

سایر بخش‌ها:

حوضخانه: این بخش که دارای کاشی کاری های منحصر به فرد اواخر دوره قاجار و سقفی با کچبری های برجسته میباشد در طبقه زیر همکفت عمارت واقع گردیده و در آن گالری موزه قرار دارد.

ساختمان آموزش: ساختمانی در ضلع شمالی حیاط موزه می باشد که در طبقه همکف آن بخش کلاسهای آموزشی
و در طبقه فوقانی، کتابخانه موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران مشتمل بر 4000 جلد کتاب تخصصی در زمینه هنر، تاریخ، معماری و صنایع دستی قرار دارد.

نشانی: خیابان امام خمینی، خ سی تیر، نرسیده به خیابان جمهوری، پلاک 59

شماره تلفن: 4و66708153-021

نمابر: 66705614 -021